NCBiR
Projekt rozwojowy finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nr. N R12 0143 10 realizowany w latach 2010-2013
Opracowanie metod skutecznej, doustnej immunizacji stanowi interesującą alternatywę dla obecnie stosowanych szczepień wymagających podania podskórnego szczepionki. Nowa droga podania antygenu może ułatwić stosowanie szczepień (np. w krajach trzeciego świata) oraz ograniczyć barierę psychologiczną ciągle obecną polegającą na strachu przed igłą. W ramach niniejszego projektu proponujemy opracowanie i skonstruowanie systemu wektorów i szczepów „biorców” Bacillus subtilis umożliwiających wydajne i wygodne wykorzystanie przetrwalników jako nośników antygenów białkowych zdolnych do pobudzania specyficznej odpowiedzi odpornościowej przez ich doustne podane zwierzętom doświadczalnym a w dalszej przyszłości również ludziom.
Jako białka-nośniki zostaną wykorzystane CotB, CotC oraz CotG będące składnikami płaszcza przetrwalników. Ich przydatność jako podstawy do tworzenia białek fuzyjnych została już udokumentowana w literaturze. Najmniejszym z proponowanych białek-nośników jest CotC posiadające masę molową 14,5kDa. Nieco większe jest CotG (masa 24kDa), największe natomiast jest cotB (masa 43kDa). Wielkość białka ma dwojakie znaczenie: małe białko występuje w większej ilości kopii w płaszczu przetrwalnika, co można uznać za zaletę. Jednak małe białko nie może być nośnikiem dla dużego antygenu, co może stanowić wadę. Zaproponowane białka płaszcza dzięki różnicom w ich wielkości powinny pozwolić na wybranie optymalnego do wydajnej prezentacji antygenu na powierzchni przetrwalników.
Wektory oraz towarzyszące im szczepy-biorcy zostaną zaprojektowane w taki sposób aby produkt finalny, szczep-biorca zdolny do produkcji przetrwalników prezentujących wybrany antygen na powierzchni przetrwalnika nie posiadał żadnych genów warunkujących lekooporność. Jest to istotne z perspektywy przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wielolekooporności wśród mikroorganizmów, ponieważ część podanych jako szczepionka przetrwalników zostanie wydalona z organizmu w niezmienionej postaci i w ten sposób dostanie się do środowiska. Wszystkie szczepy-biorcy będą pochodnymi laboratoryjnego szczepu B. subtilis 168, który z powodu niezdolności do syntezy tryptofanu nie jest zdolny do przeżycia w środowisku naturalnym.